Öğrenme koçu kitabı 8 . Taktik : Hafıza

A) Bu bölümde Prof Dr. Acar Baltaş’ ın Üstün Başarı kitabından bu konuyu işleyeceğiz .

(50 ) A) Üsteki grafikten anlaşıldığı gibi eğer tekrar edilmezse çok hızlı biçimde öğrendiklerimizi unutuyoruz . İlk yarım saate öğrenilen şeylerin yarısı gidiyor . 2. günde de neredeyse yüzde sekseni . Bundan dolayı belki çok çalışıyorsunuz . Ama verimsiz oluyor çünkü doğru tekrar aralıklarına göre , o gün öğrendiklerinizin üstünden geçmiyorsunuz . Öğrenmek ancak defalarca tekrar ederek olur . O gün konuyu dinlemeniz çok yetersizdir . Konuyu kavramak ancak aynı gün tekrar yapıp üstünden geçerek ve o konuda taze bilginizle çalışarak gerçekleşir . Bu durum yapamadığınız konular içinde geçerlidir . Birkere hocanıza sordunuz ve çözümü öğrendiniz . Bu hiçbir işe yaramaz çünkü ne o konuyu siz çözüp öğrendiniz ne de tekrar tekrar o konudaki bilgilerin üstünden geçtiniz . Hocaya sordunuz içiniz rahat etti . Ve geçtiniz . Sonuçta hiçbir şey öğrenmediniz . Hocaya sorduktan sonra o konuyla tekrar tekrar uğraşmak , çözümü anladıktan sonra o konuyla ilgili not almak o konuyu içselleştirmezi sağlayacak . Tekrar ile zihinde o konuyla ilgili bağlantılar gelişir . Nöroplastisiteden ( beynin esnek yapısından) dolayı ne kadar çok tekrar eder ve üstüne giderseniz ; zihinde nöronlar arası bağlantı o kadar artar . Ve artık o konuda çok rahat yapabilir hale gelirsiniz . Pratik ve doğru tekrarla hem hızlanır , hemde doğru yapma olasılığınız bir hayli yükselir . Aynı zamanda tekrarda starejik olmalı . Tüm konuyu sürekli tekrarlamak konfor alanına sığınmaya sizi iter . Tüm konuyu ilk tekrarlarda çalışabilirsiniz ancak konuda derinleştikçe tekrarlar spesifikleşmeli . Tüm konuyu tekrarla uğraşmak , o konuda yazan her bilgiyi tekrar tekrar kitaptan okumak yerine , zayıf kısımlarınızı bilginizin eksik olduğu kısımları tespit edin . Ve direk onlarla uğraşın. Deneme çözüyorsunuz eksiğiniz çıktı . Nokta atışı hangi konuda o konun hangi ayrıntısında eksiğiniz olduğunu , hata yaptığınız ,ayrıntılar sayesinde bulun . Ve direk o kısımı tekrarlayın . Daha sonra da o kısımla ilgili pratik yapın .

B) Çok hızlı öğrenmenin çok iyi hatırlamanın en kolay yolu çks ( çalışılacak konu seansı ) yapmaktır . Çks ( 17. taktikte detaylandırıldı ) sayesinde unutma sorunu çözülecek .Çks gün sonunda o gün içinde öğrendiklerinizi ve geçmişte tam öğrenmediğiniz konuları çalıştığınız zamana demir . Çks sayesinde sürekli eksik kısımlarınızın üstünden geçecek , yapamadığınız konularla defalarca uğraşıp onları pekiştireceksiniz .Ayrıntılara açıklamalar yazıp onlarla bir nevi konuşarak , daha sonraki tekrarlarda onları çok net anlayacaksınız . Ayrıca çks sayesinde eksik konularınızın da üstüne gidecek onları halledeceksiniz . Çks sayesinde o gün içinde öğrendiğiniz bilgiler unutulmadan kafanıza yerleşecek.

(51) Bu grafikten de anlaşılacağı gibi tam unutmaya başlamışken tekrar ve çks sayesinde bilgiler daha iyi akla geçiyor oturuyor . Nokta , nokta olan unutma eğrisi . Kalın çizgilerde hatırlama miktarı. Görüldüğü üzere unutmayı durduran sistematik tekrar . Ve bu tekrarı çks şeklinde yaparsanız yani hem o gün öğrendiklerinizin üstünden spesisfik olarak geçer hemde o günkü çalışmanızda yapamadıklarınızın çözümlerini tekrarlar hemde geçmiş konuları ( 1 hafta önce 1 ay önce çözemediğiniz sonra konulara ) tekrar çalışır , bıraktığınız notlarında sürekli üstünden geçerseniz öğrenme ve konuları pekiştirme maksimum olacak . Bunlara ek olarak yapamadığınız konulardaki ayrıntı bilgileri yazdığınız bir özet defteri olursa bu da öğrenmeyi inanılmaz arttıracak . Çünkü o pürüzlü bilgilerin çoğu konu kitaplarında yok veya hocan anlatmadı . hergün çks yaparken bu özet defterini tekrarlarsanız her konuda mükemmeleşmiş olacaksınız . Bu özet defterine, karışan bilgilerin hem doğrusunu hem yanlışını yazar ve defalarca tekrarlarsanız iyice kafanıza yerleşmiş olacaklar . (52)

C) Bu grafikte de hafızayı en iyi kullanmak ve en verimli şekilde çalışmak için gereken çalışma süresini gösteriyor . 20 ila 40 dakikalık çalışma aralıkları sonrası kısa aralar vermek , ara sonrası bir önceki seanslarda çalıştığınız konuları kısaca tekrarlamak öğrenimizi maksimuma getirecek . Bu araları Pomodoro tekniği sayesinde sistematik hale getirebilirsiniz . Pomodoro tekniği şudur : Çalışma sürenizi 25 er dakikaya bölüp 5 dakika ara vererek 4 kere bunu yapmaktır . 30 dakikayı 4 kere yaptıktan sonra 1 saat ara verip tekrar aynı rutini sürdürmek hem verimizi oldukça arttıracak . Hemde hafızanızı en etkin şekilde kullanacaksınız . Bu 5 dakikalık aralarda veya 1 saatlikte egzersiz yapmak oldukça faydalı olacaktır . Çünkü egzersiz sayesinde hem stresiniz azalır . Hem metabolizmanız hızlanır . Çok sağlıklı biçimde çalışarak sizi dinç tutar ve daha verimli çalışırsınız . Ayrıca sporun sağlığı korumak içinde birçok faydası vardır . Egzersiz sağlıklı bir hayat için şarttır .

D) Hafızayı geliştirecek , öğrendiklerinizi pekiştirmenizi ve daha iyi hatırlamanızı sağlayacak yöntemler vardır . Bu madde de bunu işleyeceğiz (53) . Birinci yöntem görselleştirmedir . Zihinde bilgileri imgeleme öğrendiklerinizi görsel olarak düşünüp , hayal kurmak ve tekrarlarken görsel hafızanızı kullanmak , bilgileri hatırlamanızı ciddi oranda arttıracaktır . Çünkü görsel hafıza en kalıcı hafıza çeşididir . Görselleştirip hayal kurarken abartıyı kullanmanız daha etkili hatırlamanızı sağlar . İkinci yöntem çalışırken duyularınızı katmaktır . İşitme duyunuzu , koklama , dokunma , duyunuz gibi duyularınız ne kadar çalışma sürecinize dahil ederseniz o kadar çok hatırlarsınız . Örneğin dersi dinlerken bir yandan not almak hem işitme hem dokunma duyusunu çalıştırmaya yarayacaktır. Bundan dolayı çok daha kalıcı olur öğrendikleriniz . Çalışırken sesli biçimde tekrar yapmak veya çalıştığınız soyut konuyu duyularınızla somutlaştırarak daha iyi hatırlayacaksınız . Üçüncü yöntem ise bilgileri hikayeleştirmektir . Farklı farklı birbiriyle bağlantılı bilgileri , hikaye haline getirirseniz onlar kafanıza daha iyi yerleşir . 2 bilgi den biri aklınıza geldiğinde hikayeleştirdiğiniz için diğer bilgi de aklınıza gelecektir . Ayrıca uydurduğunuz hikayede görsellik olacağı ve hayal gücünüzü harekete geçireceği için çok daha iyi öğrenmiş olursunuz . Dördüncü yöntem ise bilgileri birleştirdiğiniz kelime oyunları yapmak agrostiş oluşturmak bilgileri birbirine ekleyerek melodi haline getirmek , bilgilerin çok daha iyi pekişmesini sağlayacaktır . Beşinci yöntem ise size en uygun çalışma biçimini seçmektir . Siz konuları sesli anlatarak veya dinleyip not alarak mı öğreniyorsunuz ? Veya kitaptan özet çıkararak mı ? Defalarca konuyu okuyarak mı pekiştiriyorsunuz ? 6. yöntem ise bilgilere duyguları katmaktır . Duygular zihnimiz çok değerlidir . Zihnimiz için en değerli gerekli bilgileri duygular taşındığından en çok hatırladığımız şeyler içinde duygularımızı barındırır. Duygusal bilgiler çok iyi hatırlanır çünkü duygular direk hayatta kalmayla ilgilidir ( örneğin korku duyulan tehdit unsuru kesin hatırlanmalı ki hayatta kalalım ) Çalıştığınız konuları duygularınızla ilişkilendirmek onu çok kalıcı bir şekilde öğrenmenizi ve hatırlamanız sağlar . Duygular bilgiler arası çok kalıcı bağlar kurmayı sağlayan harç , tutkal gibidir. Duyguları nasıl öğrendiklerinize katarsınız. Örneğin, öğrendiğiniz bir bilgiyi korku dolu bir çağrışımla birleştirebilirsiniz . Veya o bilgiyi sizi mutlu eden , öfkelendiren , üzen bir olayla ilişkilendirip bağlantılandırırsanız çok çok daha iyi hatırlayacaksınız. Bu verdiğim 6 yöntemde ana amaç tekrar tekrar çalışarak bilgileri kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe kaydetmektir . Uzun süreli bellek nedir ? Üç tür bellek vardır . Birincisi duyusal bellektir . İkincisi kısa süreli bellektir . Üçüncüsü uzun süreli bellektir . Duyusal bellek duyu organlarımızdan gelen bilgilerin kaydedilmesini sağlar . Kısa süreli bellek adından da anlaşılacağı gibi kayıt kısmı çok az olan , bilgilerin geçici olarak kaydedildiği bellek çeşididir. Bu belleğe çalışma belleği de denir . Prefontal korteks ( bizi insan yapan zihnin süper bilgisayarı ) kısa süreli bellekten sorumludur . Zihnin bu bölgesinin çalışması çok enerji harcar . Bu kısım zihnin bilinçli veri işleme bölümüdür . İşlem kapatesi zihnin bilinçdışına göre düşüktür . Çok enerji harcar . Bir şeyi öğrenirken çalışır . Ama çok enerji harcadığı için kapasitesi sınırlıdır . Bundan dolayı bilgiler hızla unutulur. Bir günde neredeyse öğrenilen 5 bilgiden 4 ü kısa süreli hafıza da olduğu için unutulur .

3. bellek çeşidi ise uzun süreli bellektir . Uzun süreli bellek zihininin içindeki devasa bir kitaplıktır . Öğrendiğimiz deneyimlediğimiz bilgilerin neredeyse tamamı burada yer alır . Kapasitesi ve bilgi işlem gücü çok çok yüksektir . Uzun süreli bellek bu kadar güçlü olmasına rağmen unuturuz çünkü bu kütüphanede hayat deneyimlerimiz ile ilgili bilgilerin olduğu kitaplar kullanılmadıkça tozlanır ve kütüphanede kaybolur . Aynı zamanda bilgiler başta kısa süreli bellekten geçer . Eğerki kısa süreli bellekte bilgiler tekrarlanıp detaylı olarak üstüne gidilip işlenmezse uzun süreli belleğe o bilgiler yerleşmez . Çalışırken amaç kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe bilgileri aktarmaktır . Hafıza taktiğinin a ve b bölümündeki verdiğim tekrarları tekrar aralıklarına göre yapmak sayesinde kısa süreli bellekteki bilgi uzun süreliye geçecektir . Bilgileri aynı gün içinde yüzde seksenini unuturuz çünkü bir bilgiyi ilk öğrendiğimizde kısa süreli bellektedir . Ve kısa süreli belleğin kapasitesi çok sınırlıdır . Bundan dolayı o gün içinde öğrenilenler hızla unutulur . Çözümü doğru tekrar aralıklarıyla tekrarlayıp ve hafıza metotlarını kullanıp uzun süreli belleğe bu bilgileri atmaktır .

                                                 Özet :

—) Aynı gün içinde öğrenilenler tekrarlanılmazsa 5 bilgiden 4 ü unutulur .

—) Çok hızlı öğrenmenin ve iyice hatırlamayı sağlayan çks ( Çalışılacak konu seansı 17. Taktik ) yapmaktır .Çks gün içinde öğrendiklerinizi ve geçmişte aklınıza tam oturmayan zayıf eksik konuları çalıştığınız zamana denir .

—) 20 - 40 dakikalık çalışma süresi ideal süredir. 20 - 40 dakika çalışıp ara vermek ara sonra tekrar çalışmak en verimli çalışma sistemini oluşturacaktır .

—) Pomodoro tekniği çalışma sürenizi 25 dakikalık periyotlara bölüp 25 dakikada 5 dakika ara vererek bunu 4 kere yapıp daha sonrasında da 30 dakika ara vererek döngüyü tamamlamaktır .

—) 4 farklı hafızayı güçlendirecek yöntem vardır. Birincisi görselleştirmektir. İkincisi çalışırken duygularınızı işe dahil etmektir. Üçüncü yöntem hikayeleştirmektir. Dördüncü yöntem bilgiler ile kelime oyunu yapmaktır.

Referanslar :

50. Üstün başarı kitabı yazar Prof Dr. Acar Baltaş sayfa 117

51. Üstün başarı kitabı yazar Prof Dr. Acar Baltaş sayfa 125.

52. Üstün başarı kitabı yazar Prof Dr. Acar Baltaş sayfa 122

53. Öğrenme koçu youtobe kanalı hafıza yöntemleri videosu : https://youtu.be/bzBWgqPWgeA?feature=shared